Otrzymanie wypowiedzenia przez pracownika jest często niespodziewaną i przykrą niespodzianką, która na dodatek wiąże się z dużym stresem i rozczarowaniem. Jak się jednak okazuje w praktyce, nie każde wypowiedzenie musi się okazać skuteczne. Ze względu na wysoki poziom ochrony pracownika na gruncie prawa niemieckiego, w znacznej większości przypadków pracownik ma szanse na skuteczne odwołanie.
W niniejszym wpisie omówimy podstawowe zagadnienia dotyczące ochrony pracownika przed zwykłym wypowiedzeniem na gruncie prawa niemieckiego. Wskażemy również, w jaki sposób pracownik może dochodzić swoich praw w przypadku nieprawidłowego wypowiedzenia.
Czym jest wypowiedzenie?
Wypowiedzenie jest jednostronnym oświadczeniem woli, które jedna ze stron stosunku pracy kieruje do drugiej, w którym informuje o zamiarze rozwiązania istniejącej umowy o pracę. Oznacza to, że stosunek pracy wypowiedzieć może zarówno pracownik, jak i pracodawca, i żadna ze stron nie potrzebuje do tego zgody tej drugiej.
O ile jednak pracownik może stosunkowo swobodnie wypowiedzieć stosunek pracy, o tyle pracodawca musi liczyć się z szeregiem okoliczności i ograniczeń. Główne z nich znajdują się w niemieckiej ustawie o ochronie przed wypowiedzeniem (niem. Kündigungsschutzgesetz).
Ograniczenia na gruncie niemieckiej ustawy
Niemiecka ustawa ochronna stanowi, że wypowiedzenie złożone przez pracodawcę będzie jedynie wtedy skuteczne, kiedy okoliczności sprawy będą wskazywać na to, iż jest ono uzasadnione (§1 ust. 1 ustawy). W związku z tym przewidziane są pewne okoliczności, których zaistnienie umożliwia pracodawcy skuteczne rozwiązanie stosunku pracy.
Pierwszym powodem wypowiedzenia mogą być okoliczności leżące po stronie pracownika – w jego osobie lub w zachowaniu.
W pierwszym wypadku, pracodawca będzie wiec mógł skutecznie rozwiązać stosunek pracy, jeśli pracownik utraci możliwość wykonywania powiężonej pracy. Przykładem takiej sytuacji może być utrata prawa jazdy wskutek nałożonej kary lub upływ terminu ważności dokumentu, bez przedłużenia jego ważności.
Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę może również znaleźć swoje uzasadnienie w niezgodnym z umową zachowaniem pracownika w trakcie wykonywania pracy, a wyjątkowo również po jej zakończeniu. W tym wypadku pracownik narusza więc swoje obowiązki, jednak nie robi tego w sposób na tyle poważny, aby uzasadnione było jego zwolnienie dyscyplinarne. Przykładem może być niska wydajność pracy pracownika lub gdy w czasie zwolnienia lekarskiego podejmuje on działania opóźniające jego powrót do zdrowia i do wykonywania pracy.
Pracodawca może również rozwiązać stosunek pracy z pracownikiem, jeśli stoją za tym okoliczności leżące po stronie zakładu pracy. Dotyczyć może to zarówno przyczyn wewnętrznych, jak i czynników zewnętrznych. Przykładem może być malejący popyt na wybrane dobra, co wiąże się z koniecznością zmniejszenia produkcji i ograniczenia kosztów. Innym przykładem może być przebranżowienie przedsiębiorstwa.
A co, jeśli pracownik znajduje się w jednej z wyżej wymienionych sytuacji? Czy za każdym razem wypowiedzenie musi okazać się skuteczne?
Otóż niekoniecznie. W każdej z wyżej wymienionych przykładów i sytuacji konieczne jest przeanalizowanie wszystkich okoliczności sprawy oraz zatrudnienia. Istotne z punktu wypowiedzenia będzie również spełnienie dodatkowych przesłanek jak np. pozytywna bądź negatywna prognoza poprawy zachowania lub stanu zdrowia pracownika albo możliwość zatrudnienia go na innym stanowisku, aby uniknąć konieczności zwolnienia.
Co robić jak dostane wypowiedzenie?
W przypadku otrzymania wypowiedzenia jedynym skutecznym sposobem obrony jest złożenie pozwu przed sądem pracy, w którym wypowiedzenie zostanie zaskarżone jako nieprawidłowe lub bezpodstawne. Zgodnie z §4 wspomnianej ustawy, pozew należy złożyć w terminie trzech tygodni od momentu otrzymania wypowiedzenia. Ze względu na stosunkowo krótki termin do wniesienia pozwu, konieczne jest bezzwłoczne podjęcie działań.
Powodzenie powództwa zależy od szeregu czynników występujących w danej sprawie. W celu dokonania oceny dopuszczalności powództwa oraz występującego ryzyka procesowego, zalecamy kontakt z niemieckim adwokatem specjalizującym się w prawie pracy.
Nasza kancelaria zajmuje się kompleksową obsługą pracowników m.in. w sprawach o wypowiedzenie stosunku pracy. Bazując na naszej wiedzy i doświadczeniu dobieramy najlepsze rozwiązania prawne, w zależności od okoliczności danej sprawy.
Zapraszamy Państwa do kontaktu w celu rozwiania wątpliwości oraz poznania przysługujących praw i roszczeń.
Autor: Łukasz Kwiecień, LL.M. (Heidelberg)